Các hồ ở Hà Nội rất đa dạng, được hình thành do sự biến động địa chất hàng chục nghìn năm của sông Hồng ở hạ lưu, dòng chảy của các sông khác chảy qua Hà Nội đều bắt nguồn từ sông Tô Lịch, sông Kim Ngưu,… Theo Với nguyên tắc “tụ thủy là tụ nhân” trong phong thủy, Hà Nội được chọn là “Đế đô muôn đời” theo chiếu dời đô của Lý Công Uẩn. một phần vì là vùng đất có nhiều hồ, bao quanh là vô số cảnh quan, là nơi có sông ngòi. và những ngọn núi dường như bao quanh. Hà Nội với vẻ đẹp ngàn năm văn hiến không chỉ bởi những con phố cổ, những công trình kiến trúc có ý nghĩa lịch sử mà còn bởi những hồ nước tráng lệ đã làm say lòng bao người dân thủ đô dù đi xa đến mấy cũng luôn nhớ về. Sau đây, hãy cùng chúng tôi khám phá Top 10 hồ nước tại Hà Nội đẹp và nổi tiếng nhất nhé.
Hồ Trúc Bạch
Hồ Trúc Bạch thuộc quận Ba Đình, vốn là một phần của Hồ Tây nhưng nằm ở phía Đông Nam thành phố. Theo sách “Tây Hồ Chí” thì hồ Trúc Bạch có từ thế kỷ 17. Đến thời chúa Trịnh, người ta xây một cung điện ở phía Nam hồ làm nơi nghỉ ngơi, dưỡng sức, gọi là Trúc Lâm Viên. Và vài năm sau, cung điện trở thành nơi giam giữ những cung nữ có tội. Các cung nữ phải dệt lụa để kiếm sống và loại lụa họ dệt nổi tiếng khắp vùng, được gọi là “lụa làng Trúc”. Theo chữ Hán, Bách có nghĩa là lụa, có lẽ vì thế mà hồ có tên là Hồ Trúc Bạch.
Hồ Trúc Bạch còn là địa điểm thu hút du khách trong và ngoài nước bởi quanh hồ ngày nay người ta không chỉ thấy một Hà Nội hiện đại với những dãy nhà chọc trời ôm lấy mặt hồ mà còn có di tích lịch sử của một di tích lịch sử vô cùng nổi tiếng. Ở đó bạn sẽ thấy một Hà Nội xưa với bao năm lịch sử hào hùng, một Hà Nội cổ kính thực sự với những đền chùa, lăng tẩm còn nguyên vẹn những giá trị truyền thống.
Hầu hết du khách đến Hà Nội đều ghé thăm hồ Trúc Bạch vì đây là nơi có nhiều di tích lịch sử và công trình kiến trúc độc đáo quanh hồ. Góc Tây Nam của hồ là nơi có đền Quán Thánh (đường Thanh Niên) – một trong tứ trấn của Thăng Long; Phía đông có chùa Thần Quang (phố Ngũ Xã) và chùa Châu Long (phố Châu Long) được xây từ thời Trần, là nơi tu hành của công chúa Khiết Cô – con gái của vua Trần Nhân Tông (1279 – 1293). Phía Đông Bắc có đền An Trì (đường Phó Đức Chính), thờ Uy Đô – vị anh hùng đã lãnh đạo nhân dân chống quân Nguyên.
Nằm trên một hòn đảo nhỏ ở phía Bắc hồ có một tấm bia đá ghi lại lịch sử Cẩu Nhi. Du lịch hồ Trúc Bạch, du khách có thể ngồi nhâm nhi tách cà phê tại các quán ven hồ; Chèo thuyền, đạp vịt ngắm cảnh hồ hay tản bộ dọc phố Thanh Niên rợp bóng hoa phượng, mộc lan tím để tận hưởng làn nước và gió của hồ.
Hồ Tây - Các hồ đẹp ở Hà Nội
Hồ Tây trước đây có nhiều tên gọi khác như Đầm Xác Cáo, hồ Kim Ngưu, Lãng Bạc, Dâm Đàm, Đoài Hồ và là hồ tự nhiên lớn nhất ở trung tâm thành phố Hà Nội. Mỗi tên hồ này gắn liền với những truyền thuyết khác nhau. Hồ Tây quyến rũ không chỉ bởi mặt nước bao la, màu tím của bằng lăng, những cánh hồng đỏ của hoa phượng vào mùa hè, nỗi buồn của không gian, những hàng liễu rủ vào mùa đông… mà Hồ Tây còn đẹp vì nó như một người bạn biết lắng nghe niềm vui nỗi buồn của biết bao người.
Có thể nói Hồ Tây là góc lãng mạn nhất trong phong cảnh đa sắc màu của Hà Nội; là một thế giới của sự trong sáng, rộng lượng và thơ ca. Chính vì thế nó luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà thơ, nhà văn, nghệ sĩ… với nhiều ca khúc, bài thơ chạm đến trái tim mọi người. Hồ Tây từ lâu đã là danh lam thắng cảnh nổi tiếng ở thủ đô Hà Nội. Truyền thuyết kể rằng Hồ Tây là một đoạn sông Hồng xưa còn sót lại khi dòng sông đổi hướng như ngày nay. Hồ có chiều rộng lên tới 500 ha và chu vi lên tới 18 km nên Hồ Tây hiện có thể coi là hồ lớn nhất khu vực ở trung tâm thành phố Hà Nội.
Ngoài ra, xung quanh hồ còn có 61 đình, chùa, miếu, cung điện là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng, đặc biệt là chùa Trấn Quốc, Phủ Tây Hồ,…và các khu vui chơi giải trí như công viên nước Hồ Tây, các thung lũng hoa và cung điện của các vị vua xưa được thành lập làm nơi nghỉ dưỡng, giải trí khiến Hồ Tây trở thành địa điểm tham quan, tham quan không chỉ của người dân Hà Nội mà còn của cả khách du lịch trong và ngoài nước.
Hồ Gươm (Hồ Hoàn Kiếm)
Khi nói đến những hồ nước đẹp nổi tiếng ở Hà Nội đầu tiên phải kể đến Hồ Gươm hay còn gọi là Hồ Hoàn Kiếm không chỉ bởi nó có ý nghĩa lịch sử với truyền thuyết Lê Lợi trả gươm mà còn bởi nó còn là liên quan chặt chẽ với sức sống, tinh thần của người dân Thủ đô, được coi là biểu tượng thiêng liêng của thủ đô Hà Nội ngàn năm văn hiến và cũng bởi vẻ đẹp dịu dàng, thơ mộng, truyền cảm hứng sáng tác cho biết bao nhà văn, nhà thơ và nhiếp ảnh gia của Việt Nam và thế giới.
Hồ Gươm có diện tích khoảng 12 ha, nước biển trong xanh bốn mùa, nằm ở trung tâm thủ đô nên được coi là trái tim của đất nước Tràng An. Đền Ngọc Sơn và Tháp Rùa là những nét độc đáo sẽ khiến bất cứ ai từ thủ đô đi xa đều cảm thấy xúc động khi nhắc đến. Hồ Gươm nằm ở trung tâm thủ đô, được bao bọc bởi 3 con phố: Hàng Khay – Lê Thái Tổ – Đinh Tiên Hoàng. Trước đây, hồ còn có một số tên gọi khác như Hồ Lục Thủy (Hồ nước xanh) hay Hồ Thủy Quân (vì hồ từng là nơi huấn luyện binh lính thủy quân chiến đấu). Vào thế kỷ 15, hồ được đổi tên thành hồ Hoàn Kiếm (trả gươm), gắn với câu chuyện thanh kiếm quý trở về với rùa vàng của vua Lê Thái Tổ.
Hồ Gươm là điểm hẹn lý tưởng cho bốn mùa:
- Rực rỡ sắc đào và những lễ hội truyền thống vào mùa xuân;
- Những cơn gió xua đi cái nóng ngột ngạt của mùa hè;
- Say đắm với những cành liễu rũ trong màn sương huyền diệu của mùa thu;
- Lộng lẫy trong mưa lá vàng và những giọt mưa phùn của mùa đông.
Hồ Văn (Hồ Giám)
Hồ Văn hay còn gọi là hồ Giám, nằm trên đường Quốc Tử Giám, quận Đống Đa, có diện tích khá nhỏ khoảng 12.000 m2, nằm ngay đối diện Khu di tích Văn Miếu như một căn phòng thu nhỏ cho công trình kiến trúc trên. Giữa hồ có gò Kim Châu, trên đỉnh có dựng Phán Thủy đường là nơi diễn ra các cuộc bình văn học, thi ca của các nho sĩ cố đô. Hồ Văn ban đầu là một phần trong đồ án kiến trúc tổng thể Văn Miếu – Quốc Tử Giám, tượng trưng cho lịch sử học tập của người Việt Nam và là địa điểm du lịch văn hóa nổi tiếng của thủ đô với hàng nghìn năm văn hiến.
Là một phần không thể tách rời của Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Văn Miếu Quốc Tử Giám, nhưng những năm gần đây các hoạt động tại Hồ Văn rất ít. Người ta thường chỉ chứng kiến khung cảnh sôi động mỗi dịp Tết, xuân ở đây, khi diễn ra các hoạt động viết chữ mùa xuân, các cuộc thi thư pháp,…Vào các ngày thường và ngày hè, khu vực này dường như không có hoạt động gì đặc sắc và rất ít khách du lịch ghé thăm.
Hiện nay, để phát huy giá trị của di tích, Văn Miếu mới đây đã phối hợp với các đơn vị liên quan tổ chức nhiều hoạt động sau thời gian đóng cửa. Trong 3 tháng hè, Hồ Văn – Văn Miếu đã tổ chức hoạt động “Sĩ tử nhí”, tổ chức các hoạt động vui chơi, thi vẽ tranh,… cho các em thiếu nhi. Nhờ đó, ngoài những gia đình có trẻ nhỏ, nơi đây lần đầu tiên thu hút du khách quốc tế đến tham quan và trải nghiệm các trò chơi dân gian. Ngoài ra, nhiều trường mầm non, tiểu học trên địa bàn thủ đô và các tỉnh lân cận cũng tập trung nhóm học sinh về đây để cùng nhau vui chơi.
Bên cạnh đó, khu vực này còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm dành cho trẻ em như hoạt động mùa hè “Sĩ tử nhí”. Điều này rất hữu ích và tạo sân chơi để trẻ quay trở lại với các trò chơi dân gian, trò chơi truyền thống thay vì dành quá nhiều thời gian cho các thiết bị điện tử.
Hồ Thiền Quang
Hồ Thiền Quang còn có tên là Hồ Halais (Ha-le) theo tên đường Nguyễn Du thời Pháp thuộc. Hồ được bao bọc bởi 3 con đường Trần Bình Trọng – Trần Nhân Tông – Quang Trung và Nguyễn Du. Ba ngôi chùa linh thiêng nhìn ra hồ Ha-le, hồ nằm ngay đối diện cổng chính công viên Thống Nhất. Hồ Thiền Quang được bao quanh bởi 4 đường Nguyễn Du, Trần Bình Trọng, Trần Nhân Tông và Quang Trung với diện tích khoảng 5,6 ha thuộc quận Hai Bà Trưng. Khu vực này nổi tiếng với những hàng cây hoa sữa vào mùa thu.
Thiền Quang có nghĩa là “đạo sáng”, ánh sáng của Thiền, có tên gọi là làng Thiền Quang. Với những hàng cây cổ thụ rợp bóng mát ven hồ, hồ Thiền Quang là nơi lý tưởng cho người dân Hà Nội trong những buổi chiều hè oi bức. Hồ đặc biệt nổi tiếng với những hàng cây hoa sữa thơm ngát làm say đắm lòng người khi đến đây vào mùa thu. Trên bản đồ Hanoi từ năm 1831, hồ có tên là Liên Thủy, lớn hơn hồ hiện nay: phía Tây giáp phố Yết Kiêu ngày nay, phía Đông giáp đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, phía Bắc giáp phố Trần Quốc Toản và phía Nam thông với hồ Bảy Mẫu. Xung quanh hồ có làng Liên Thủy ở phía bắc và phía tây, làng Thiền Quang ở phía đông nam (đầu đường Nguyễn Đình Chiểu), làng Quang Hoa ở phía tây nam và phía nam Pháp Hoa.
Ba mặt xung quanh hồ được xây dựng những vườn hoa nhỏ, có nhà vệ sinh và ghế đá để người dân ngồi nghỉ, ngắm cảnh. Ở đường Trần Bình Trọng có cụm ba ngôi chùa: Thiền Quang, Quang Hoa và Pháp Hoa nằm cạnh nhau. Hồ Thiền Quang và hồ Bảy Mẫu tạo thành không gian xanh, lá phổi xanh điều hòa khí hậu cho cả một khu dân cư phía Nam thành phố. Đây là nơi mọi người có thể giải nhiệt trong những ngày hè oi bức, là nơi tập thể dục buổi sáng, hít thở không khí trong lành và là nơi tổ chức vui chơi giải trí trong những ngày nghỉ lễ, năm mới.
Hồ Linh Đàm
Hồ Linh Đàm được thành lập ở quận Hoàng Mai, phía đông cầu Thanh Trì, vào năm 1810. Hồ Linh Đàm được đổi tên thành huyện Đông Anh và huyện Sóc Sơn. Ngày 12 tháng 5 năm 1820, Gia Long qua đời. Nhà vua đồng ý cho Hồ Linh Đàm làm thành của quận Hai Bà Trưng, trước thời nhà Đinh. Hồ Linh Đàm nằm ở huyện Sơn Ninh (quận Hai Bà Trưng) trong khi Thăng Long dời ra hồ Linh Đàm trở thành hồ Ngọc Gươm. Hồ Linh Đàm nằm giữa Khu đô thị kiểu mẫu Linh Đàm và bán đảo Linh Đàm. Là hồ điều hòa dành cho khu đô thị, cùng với những biệt thự sang trọng được quy hoạch bài bản tạo nên cảnh quan sơn thủy hữu tình làm say đắm lòng người. Khu đô thị kiểu mẫu Linh Đàm từng được nhiều người đánh giá là một trong những nơi đáng sống nhất Hà Nội.
Hồ Linh Đàm có diện tích mặt nước hơn 73 ha, hình chữ U bao quanh bán đảo Linh Đàm, có nhiều khu vui chơi giải trí và cây xanh rậm rạp tạo nên bầu không khí vô cùng mát mẻ. Hồ Linh Đàm có hòn đảo trên hồ là Phủ Linh Đàm, có di tích là nơi thờ các vua triều Nguyễn và là đền chính thờ Tôn Quyền. Những ngôi mộ cổ nằm trong thơ Hán, trong dòng chữ thời Nguyễn Căn Siêu thứ 18.
Hồ Bẩy Mẫu
Hồ Bảy Mẫu nằm trong công viên Thống Nhất, được bao quanh bởi đường Đại Cồ Việt và Lê Duẩn. Với diện tích khoảng 28 ha, ở giữa là hai hòn đảo, trong đó đảo Thống Nhất giống như một vườn hoa nổi với nhiều màu sắc rực rỡ, khác với hòn đảo kia là đảo Hòa Bình là nơi yên tĩnh thích hợp nghỉ ngơi, thư giãn, mỗi hòn đảo có diện tích khoảng 600 mét vuông.
Giống như các hồ khác ở trung tâm thành phố, hồ Bảy Mẫu được ví như lá phổi xanh giữa lòng thành phố, được bao bọc bởi công viên rộng rãi, thoáng mát. Đến đây, chúng ta không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp thiên nhiên trong lành, khó cưỡng của hồ mà hơn hết là được tham gia các hoạt động vui chơi, giải trí ngay trong lòng công viên, thư giãn trên các bãi cỏ, bạn có thể chiêm ngưỡng khung cảnh đô thị đông đúc, nhộn nhịp và chụp ảnh để ghi lại những khoảnh khắc đẹp khi hòa mình vào thiên nhiên nơi đây.
Hồ có hai hòn đảo, đảo Thống Nhất là vườn hoa có cây cầu nối cổng đường Lê Duẩn. Đảo Hòa Bình nằm gần bờ biển phía Đông là nơi mát mẻ, yên tĩnh để du khách nghỉ ngơi. Để đến đảo, bạn phải sử dụng thuyền. Hồ Bẩy Mẫu nằm ở phía nam trung tâm thủ đô, thuộc quận Hai Ba. Phía Nam giáp đường Đại Cồ Việt, phía Đông Nam và phía Đông là đường Vân Hồ III dẫn vào đường Nguyễn Đình Chiểu. Phía Bắc giáp công viên Thống Nhất, phía Tây giáp đường Lê Duẩn. Bên kia đường là hồ Ba Mẫu.
Theo bản đồ cũ thời Hồng Đức, ở cuối phía nam Hồ Bẩy Mẫu có nơi thông với sông Kim Ngưu, gọi là cống Lâm Khang nay gọi chệch là Nam Khang. Hồ Bảy Mẫu cũng là một trong những điểm du lịch đặc biệt khi nơi đây luôn nhộn nhịp với lượng lớn người đi bộ, đặc biệt là vào buổi sáng và buổi tối.
Hồ Thủ Lệ
Hồ Thủ Lệ (trước đây gọi là hồ Linh Lang, được đặt theo tên vị thần được thờ tại đền Voi Phục, một trong Thăng Long tứ trấn), hồ có diện tích 8,7 ha, là một trong những hồ nước đẹp nhất ở Thủ đô Hà Nội, xung quanh hồ có nhiều khách sạn, cao ốc. Giữa hồ có dải đất rộng hình giọt nước nên có tên là Thủ Lệ, nghĩa là giữ giọt nước mắt ở trong. Hồ nằm trong công viên Thủ Lệ, địa điểm được trẻ em yêu thích vì ở đây có nhiều động vật hoang dã được nuôi dưỡng và bảo tồn. Trước đây, hồ nổi tiếng với những hàng cây cổ thụ hàng thế kỷ bao quanh khuôn viên. Sau này, khi đường sắt trên cao được xây dựng, những cây này đã được chính quyền di dời đi nơi khác.
Hồ Thủ Lệ là một trong những hồ đẹp nhất tại Hà Nội, giáp đường Kim Mã và Nguyễn Văn Ngọc, cạnh khách sạn Daewoo và trong công viên Thủ Lệ. Bên trong khuôn viên là một hồ nước rộng, giữa hồ là dải đất rộng hình bầu dục. Hồ này vốn thuộc đất cổ làng Thủ Lệ hay còn gọi là hồ Linh Lang, được đặt theo tên vị thần được thờ ở đền Voi Phục. Tương truyền, Linh Lang có công đánh giặc ngoại xâm thời nhà Lý nên được dân làng nơi đây tôn kính. Hiện nay, hồ Thủ Lệ là một trong những địa điểm du lịch thu hút du khách đến thủ đô Hà Nội vào mỗi dịp hè, đặc biệt là trẻ em.
Hồ Thành Công
Hồ Thành Công có diện tích gần 6 ha, nằm trong công viên Indira Gandhi, quận Ba Đình, Hà Nội. Hồ có làn nước trong xanh và là điểm tập thể dục lý tưởng của người dân sinh sống tại khu vực này. Mới đây, hồ Thành Công trở thành tâm điểm dư luận khi một công ty đề xuất lấp một phần diện tích hồ để xây nhà tái định cư. Nhìn từ trên cao, hồ có vẻ đẹp thơ mộng với làn nước trong xanh và cảnh quan tuyệt đẹp xung quanh. Hồ Thành Công không chỉ là nơi dạo bộ, ngắm cảnh mà còn giúp không khí Thủ đô mát mẻ hơn.
Hồ Thành Công nằm sát phường Ô Chợ Dừa và phía Tây huyện Kim Mã, trong khi hồ Thành Công được thành lập ngày 21/8/1990 thì hồ Thành Công nằm trong công viên Indira Gandhi của phường Thành Công. Nằm gần phía bắc phường Ô Chợ Dừa, ngày 4 tháng 9 năm 1990, Hồ Thành Công đã chuyển đổi công viên thành phường Ô Chợ Dừa. Hồ Thành Công thành lập ra thành phía tây của quận Tây Hồ vào năm 1998. Nhiều người từ Hồ Thành Công đến công viên Indira Gandhi để ngắm nhìn vào mùa xuân. Hồ Thành Công chảy sát hồ thuộc quận Đống Đa, từ lối vào ngõ Đống Đa gần hồ.
Hồ Ngọc Khánh
Hồ Ngọc Khánh là một trong những địa điểm vui chơi giải trí công cộng ở Hà Nội. Hàng ngày, hồ Ngọc Khánh thu hút một lượng lớn người dân đến chiêm ngưỡng cảnh quan và nghỉ dưỡng. Hồ Ngọc Khánh (quận Ba Đình) là một trong những hồ lớn và thoáng nhất thủ đô. Vừa qua, thành phố và quận đã đầu tư cải tạo, nạo vét lòng hồ, cải tạo đường Phạm Huy Thông xung quanh hồ, lát gạch vỉa hè và làm lề đường chắc chắn để chống trượt lở. Xung quanh hồ được trồng nhiều cây xanh tạo nên khung cảnh hết sức nên thơ, là nơi lý tưởng để người dân đi dạo, thư giãn, đặc biệt là người lớn tuổi.
Tọa lạc tại khu phố Ngọc Khánh, quận Ba Đình, được bao quanh bởi hai con đường Nguyễn Chí Thanh và Phạm Huy Thông, hồ Ngọc Khánh được ví như lá phổi xanh giảm bớt cái nóng trong những ngày hè oi bức. Đến với hồ Ngọc Khánh bạn sẽ tha hồ lựa chọn những quán cà phê, địa điểm vui chơi giải trí đã thu hút giới trẻ hàng chục năm nay. Cảnh quan môi trường khu vực hồ Ngọc Khánh thực sự là một trong những viên ngọc quý của thành phố, là điểm đến của du khách gần xa,…
Trên đây là danh sách các hồ nước đẹp và nổi tiếng nhất của thủ đô Hà Nội. Chúng nổi tiếng không chỉ bởi mang một vẻ đẹp lung linh huyền ảo, mà còn bởi những ý nghĩa về lịch sử – văn hóa của người dân đất Tràng An.